Co to jest szpik?
Szpik kostny to miękka, gąbczasta substancja znajdująca się w wnętrzu kości. Jest odpowiedzialny za produkcję komórek krwi, w tym erytrocytów (czerwonych krwinek), leukocytów (białych krwinek) i trombocytów (płytek krwi). Każdy z tych rodzajów komórek pełni kluczową rolę w organizmie: erytrocyty transportują tlen, leukocyty są częścią systemu odpornościowego, a trombocyty odpowiadają za krzepnięcie krwi. W przypadku uszkodzenia lub niewłaściwego funkcjonowania szpiku, konieczne może być przeszczepienie zdrowych komórek.
Na czym polega dawstwo szpiku?
Dawstwo szpiku to proces, w którym zdrowy dawca oddaje komórki macierzyste krwi, które mogą uratować życie osobie chorej na nowotwór krwi.
Dawstwo szpiku: ratuj życie, stań się bohaterem
Dawstwo szpiku kostnego to jeden z najważniejszych darów, jakie możemy ofiarować drugiemu człowiekowi. Daje on nadzieję osobom cierpiącym na choroby krwi, takie jak białaczka czy inne nowotwory. Dzięki przeszczepowi szpiku kostnego można przywrócić zdrowie i poprawić jakość życia pacjentów, którzy często są w trudnej sytuacji zdrowotnej.
Kto potrzebuje przeszczepu szpiku?
Przeszczep szpiku kostnego jest często niezbędny w leczeniu chorób takich jak:
Przeszczep szpiku kostnego jest często niezbędny w leczeniu chorób takich jak:
- Białaczka: Nowotwór, który wpływa na produkcję komórek krwi.
- Choroby mielodysplastyczne: Grupa zaburzeń, które wpływają na produkcję zdrowych krwinek.
- Chłoniaki: Nowotwory układu limfatycznego, które mogą wymagać przeszczepu szpiku.
- Wrodzone choroby metaboliczne: Niektóre z nich można leczyć przez przeszczepienie zdrowego szpiku.
Kto może zostać dawcą?
Dawcą szpiku kostnego może zostać każdy, kto spełnia określone kryteria:
- Wiek: Dawca powinien mieć od 18 do 55 lat. W szczególnych przypadkach, osoby powyżej 55 roku życia mogą również być kwalifikowane, ale zazwyczaj preferuje się młodsze osoby.
- Stan zdrowia: Dawca musi być w dobrym stanie zdrowia. Powinien przejść szczegółowe badania, które wykluczą choroby zakaźne oraz inne problemy zdrowotne. Osoby z chorobami przewlekłymi (takimi jak cukrzyca, choroby serca, nowotwory) zazwyczaj nie kwalifikują się.
- Zgodność genetyczna: Potencjalni dawcy muszą być zarejestrowani w bazie dawców, aby ich profil HLA (układ zgodności tkankowej) mógł być porównany z potrzebami pacjentów. Każdy ma inny zestaw antygenów, dlatego znalezienie odpowiedniego dawcy może być wyzwaniem.
Kto nie może zostać dawcą?
Nie każdy może zostać dawcą szpiku. Wśród przeciwwskazań można wymienić:
- zakażenie wirusem HIV (lub przynależność do grupy zwiększonego ryzyka zakażenia tym wirusem)
- obecność antygenu HBs, przeciwciał anty-HCV przy obecności HCV RNA
- gruźlica – w okresie minionych 2 lat
- cukrzyca – dyskwalifikuje już na etapie rekrutacji
- aktywna astma – czyli taka, która wymaga podawania leków sterydowych; jeśli od 5 lat nie zdarzył Ci się napad astmy i nie zażywasz doustnie leków sterydowych, możesz być dawcą
- choroby serca i zabiegi kardiologiczne: przebyty zawał serca, choroba wieńcowa, zabiegi naczyniowe na sercu (pomostowanie) i inne schorzenia, które sprawiają, że stale musisz przyjmować leki (jeśli masz zaburzenia rytmu, które nie wymagają leczenia, albo masz zdiagnozowane wypadanie płatka zastawki dwudzielnej – możesz być dawcą)
- epilepsja – chyba że od roku nie wystąpił u Ciebie atak padaczkowy i nie musisz zażywać leków na padaczkę
- nadciśnienie – chyba że masz je pod kontrolą, dzięki temu, że prawidłowo przyjmujesz leki
- stosowanie leków hormonalnych – decyzję o tym, czy możesz być dawcą, można podjąć po konsultacji z lekarzem poradni przeszczepowej
- ciąża – w czasie ciąży i w okresie laktacji tymczasowo nie możesz zostać dawcą
- łuszczyca – chyba że u Ciebie występuje w łagodnej postaci, którą wystarczy leczyć miejscowo
- tatua, piercing – po 6 miesiącach - 1 roku od wykonania
- pobyt w zakładzie karnym lub poprawczym – w ciągu 6 miesięcy od jego opuszczenia
- uzależnienie od alkoholu, narkotyków
Jak zostać dawcą szpiku?
Aby zostać dawcą, musisz zarejestrować się w bazie dawców, przeprowadzić badania i w przypadku zgodności oddać komórki macierzyste krwi.